Süt sığırlarının su ihtiyacı, hayvanın vücut ağırlığına, süt verimine, verilen yemin cinsine ve çevre ısısına bağlı olarak değişir. Bir süt ineği 24 saatte ortalama 10 kez su içer. Bir süt ineğinin yaşama payı su ihtiyacı günlük 40-60 litre kadar olup, her litre süt verimi için  4 litre daha fazla su içer. 

Hayvan yetiştiriciliğinde  dikkat  edilmesi gereken önemli bir hususta, hayvanların sağlığını korumak ve onların hasta olmalarını önlemektir. Çünkü hastalıklar hayvanlarda et ve süt veriminde kayıplara, kısırlığa, gebe hayvanlarda  yavru atmalara ve nihayet ölümlere sebep olmaktadır.

Bölgemizde  görülen  önemli hayvan hastalıkları şunlardır.

Hastalığın bulaşması, şap hastalığı mikroplarının solunum ve  sindirim  yolu ile alınması ile  olmaktadır. Halk arasında Dabak hastalığı olarak bilinir.

Hastalık  belirtileri olarak, ağız, ayak ve memede aft denilen içi berrak–sarı renkte sıvı ile  dolu kesecikler ve yaralar oluşur. Hayvanlarda salya akıntısı ve topallık görülür. Hasta hayvanlar yem yiyemez ve  yürüyemezler.

Hastalığa karşı etkili bir  ilaç yoktur. Ancak yaraların çabuk iyileşmesi için antiseptikler ve  antibiyotikler  kullanmak faydalı olur. Şap hastalığında asıl önemli olan, hayvanların hastalığa yakalanmasını önlemektir. Bunu sağlamak içinde köydeki tüm hayvanların yılda iki defa şap aşısı ile mutlaka aşılanması gerekir.

Hastalığın bulaşması, solunum, sindirim ve deri yolu ile olmaktadır. Özellikle şarbon mikropları ile bulaşık su ve kaba yemlerle beslenen hayvanlar hastalığa yakalanırlar. Meralar bir kez hastalık mikrobu ile bulaştıktan sonra, o bölgedeki hayvanlarda her yıl ortaya çıkar.

Hastalıklı hayvanların ağız ve burnundan kanlı, köpüklü bir sıvı gelir ve kısa zamanda ölürler. Ölen hayvanlarda, kan koyu renkte-katran renginde olup, pıhtılaşmaz. Şarbonlu hayvanların dalağı çok büyümüştür. Bundan dolayı halk arasında Dalak hastalığı olarak ta bilinir.

Hastalık çok hızlı seyrettiği için tedavi düşünülmez. Korunma amacıyla, hastalığın görüldüğü bölgelerde   hayvanlar yılda bir defa şarbon aşısı ile aşılanmalıdır. Ölen hayvanların kadavraları ya yakılmalı ya da  üzerlerine sönmemiş  kireç dökülerek derin çukurlara gömülmelidir. Şarbonlu hayvanların etleri kesinlikle  yenilmez. Çünkü insanlara bulaşan bir hastalıktır.

Hastalık etkenleri toprakta bulunur ve bulaşık yemlerle veya derideki yaralardan vücuda girerler. Hastalığa yakalanan hayvanların boyun, omuz, bel bölgelerinde ve bacak kaslarında şişkinlik, deri altında hava kabarcıkları oluşur. Bu bölgelerin üzerine el ile bastırıldığında çıtırtılı sesler duyulur. Bu nedenle halk arasında Hişhişa Hastalığı olarak isimlendirilir.

Tedavi amacıyla yüksek dozda antibiyotikler kullanılır. Deri altındaki şişkin bölgelerin içleri boşaltılır ve oksijenli su ile yıkanır. Korunma amacıyla hayvanlar meraya çıkmadan önce mutlaka Yanıkara aşısı ile aşılanması gerekir.

Sığırlarda yavru atmaya sebep olan önemli hastalıklar Bruselloz, Leptospiroz, Salmonelloz, Listerioz, Kampilobakterioz ve İnfeksiyoz Bovine Rinotrakitis (İBR) dir. Bunlardan en önemlisi yavru atma hastalığı olarak bilinen Bruselloz hastalığıdır.

Bulaşma enfekte yemlerle, sularla ve hastalıklı boğaların tohumlamada kullanılması ile olmaktadır. Hasta hayvanlar yavru attıktan sonra haftalarca sütleri ile  brusella mikroplarını saçarlar ve böylece barınakları ve merayı mikropla  bulaştırırlar.

Hastalık belirtisi olarak yavru atma, kısırlık ve meme hastalığı görülür. Hastalığın ilk kez görüldüğü sürülerde % 40-50 oranında yavru atma görülür. Takip eden yıllarda bu oran azalır. Birkaç yıl sonra tekrar yükselir. Yavru atan inekler plasentalarını (eşini) düşüremezler ve sütleri de azalır.

Hastalığın hayvanlarda tedavisi ekonomik değildir ve yapılmaz. Korunma için yeni doğan dişi buzağılar 4-8 aylık olunca mutlaka Brusella aşısı ile aşılanmalıdır. Ergin hayvanlardan damızlıkta kullanılan inek ve boğalar her yıl Brusella hastalığı yönünden kan muayeneleri yapılmalı ve hasta olanlar  kesime sevk edilmelidir. Hastalık atık yavrularla temas etmek ve çiğ sütten yapılan ürünleri tüketmek sonucu  insanlara da bulaşır.

Yukarıda saydığımız bir çok bulaşıcı ve salgın hayvan hastalığına karşı koruyucu özelliği olan aşılar bulunmaktadır. Bu aşıları zamanında hayvanlara yapmak gerekir.

Unutmayın ki aşı ile hastalıklardan korunmak en ucuz ve en kolay yoldur.

Hayvanlarda çok sayıda iç ve dış parazitlere rastlanır. Burada bu parazitlerden en yaygın olarak görülenlerinden  ve hayvanlara verdikleri  zararlarından bahsedeceğiz.

Hayvanlarda en yaygın görülen dış parazitler; keneler, bitler, pireler ve  yara kurtlarıdır. Bu parazitlerin çoğu hayvanlardan kan emerler, hayvanlara hastalıkları taşırlar ve kaşıntıya sebep olarak onlarda huzursuzluk yaratırlar.

Çok sık rastlanan iç parazitler ise, mide-barsak kurtları, akciğer kıl kurtları, karaciğer kelebeği ve kistlerdir. Ayrıca hayvanlarda  görülen  kan parazitleri de önemlidir. İç parazitlerin hayvanlara verdiği en önemli zarar, onların gıdalarına ortak olmalarıdır. Parazitler hayvanlarda %25-30 oranında verim kayıplarına neden olurlar. Yine iç  parazitler,  hayvanlarda  iştahsızlık, durgunluk, iç kanamalar, kansızlık, sarılık ve ishal gibi  sindirim bozukluklarına  yol açarlar.

Karaciğerde yerleşen parazitlerin sebep olduğu Kelebek hastalığı ve Kistlerden dolayı hem hayvanın sağlığı bozulur hem de  kesim sonrası organın imha edilmesi ekonomik bir kayıptır.

Hayvanları parazitlerinden korumak için veteriner hekimlerin önerileri doğrultusunda ve parazitlerin görüldüğü mevsimlerde tedaviler  uygulanmalıdır. Genellikle de koruyucu amaçla  ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde olmak üzere, yılda iki kez hayvanlara paraziter ilaç uygulanmalıdır.

Doğan buzağıları yaşatmak çok önemlidir. Çünkü bir hayvandan yılda bir kez yavru elde edilmektedir. Eğer o yavruyu da doğduktan sonra kaybedersek, aslında bir yıllık emeğimizi kaybetmiş oluruz. Buzağıların hastalanmalarını  hazırlayıcı nedenler olarak;

-barınakların hijyenik  olmaması,

-doğumdan sonra göbek kordonuna tentürdiyot sürülmemesi

- buzağılara ağız sütünün zamanında ve yeterince  verilmemesidir.

Hastalanmalarının esas nedenleri ise mikroplardır. Ahır zemininde bulunan mikroplar doğum esnasında ve sonraki saatlerde yavruya bulaşır ve onun hastalanmasına yol açar. Özellikle  E. koli  türü mikroplar yeni doğan buzağıların en büyük düşmanıdır ve her  ortamda  bolca bulunurlar.

Yeni doğan buzağıların vücudunda hastalıklara karşı henüz bir direnç oluşmadığı için, mikroplarla karşılaştıklarında kısa sürede hastalanırlar ve ölürler.  Hastalık etkenleri kana karışır ve bir çok organda hastalık oluşturur ki bu durum  kan zehirlenmesi ( septisemi) olarak isim alır. Özellikle yeni doğanların göbek kordonu iltihaplanması septiseminin önemli bir  nedenini oluşturur. Septisemi olayı bazen çok hızlı bir şekilde (toksemik tip) gelişir ve buzağının birkaç saat içerisinde ölümüne yol açar. Bazen de  buzağının hastalanmasına sebep olan mikroplar barsak, akciğer, kalp, beyin ve eklemlere ulaşır ve bu organlarda oluşturduğu hastalık sonucu ölümlere yol açarlar. Hasta buzağılarda pis kokulu ve bazen de kanlı bir ishal görülür. Gözleri iltihaplanır, göbek bölgesi ve eklem yerleri şişer ve irinleşir. Tedavi edilmezlerse 3-5 gün içinde ölürler. Bu şekilde her yıl binlerce buzağı ölmektedir.

Yeni doğan buzağıları hastalıklardan korumak ve onları kaybetmemek  için, doğumdan önce analarına ve doğumdan hemen sonraki saatlerde de kendilerine, çeşitli hastalıklara karşı üretilmiş olan buzağı septisemi serumlarını yapmanız gerekir. Ayrıca doğan buzağıları özenle  bakım ve beslemeliyiz. Böylece   buzağıların hastalıklara  yakalanmasını ve septisemiden ölmelerini önlemiş oluruz..

Mastitis kısaca meme yangısı, meme hastalığı demektir. Hastalanan meme eğer zamanında tedavi edilmez ise memede körlük oluşur. Bu da  süt veriminin  azalması  ya da tamamen kaybolması demektir.

Mastitisi hazırlayan ve yapan sebepler çok çeşitlidir. Sadece yapıcı sebepler olarak 50 den fazla mikrop türü etkili olmaktadır. Seyri bakımından da mastitisin belirtiler ya aşikardir ya da hastalık gizli seyreder.  Gizli seyreden mastitiste memenin dış yapısında hiçbir belirti görülmez. Aşikar tip meme hastalığında  memede   kızarıklık, ateş, sütün kıvamında bozulma, miktarında azalma, memeden kan gelmesi görülür. Zamanında tedavi edilmez ise süt verimi azalır ve memede  körlük oluşur.

Tedavi için  etkili bir antibiyotik ile 3-7 gün iğne şeklinde ya da meme içerisine ilaç  verilmelidir. Koruyucu amaçla da,  çeşitli mikroplara karşı hazırlanmış mastitis aşılarını  önceden yaptırmak gerekir.

Yine  hayvan yetiştiriciliğinde  eğer  barınaklar  sağlıklı değilse ve havalandırmaları yetersiz ise akciğer hastalıklarına özellikle kış mevsiminde sıkça rastlanır. Ahır zeminlerinde çukurluklar oluşmuşsa buralarda biriken idrar kalıntıları da  ayak hastalıklarına sebep olur.

Asidoz:Ani yem (rasyon) değişiklikleri, besleme hataları, kesif yemlerin (fabrika yemi) aniden fazlaca tüketilmesi, bol miktarda nişasta ve şeker içeren tahılların (arpa, buğday gibi) hayvanlara aniden ve fazlaca yedirilmesi bunun yanında hayvanlara yeterince kaba yem verilmemesi sonucu oluşur. Hasta hayvanların dışkısı genelde gri-boz renktedir. Hayvanın anüsü ve kuyruğu genelde bu dışkı ile kirlenmiştir. Dışkı sulu şekildedir. Dışkı içinde yenilen tahıl taneleri parçalanmamış durumdadır ve  dışkıda hava kabarcıkları vardır. Yine hayvanlarda iştahsızlık,  süt veriminin azalması ve diş gıcırdatma görülür.

Hayvan ileri derecede rahasızlanmadan yemleme şekli değiştirilirse, yani kesif yem oranı azaltılır kaba yem oranı artırılırsa birkaç gün içinde hayvan düzelir. Ağır vakalarda yemi düzeltmenin yanı sıra klinik tedavi uygulamak gerekir.

Timpani:İşkembede fermantasyon sonucu gazların aniden aşırı derecede çoğalması ile  ortaya çıkan  halk arasında “şişme” diye tabir edilen hastalıktır. Fazla kesif yem tüketimi, yetersiz kaba yem tüketimi, çok ince öğütülmüş yemler, özelliklede mera döneminin başlangıcında hayvanların taze yonca ve üçgül gibi yem bitkilerini fazlaca yemeleri sonucu işkembede hayvanların geğirme ile dışarı atamadığı köpüklü gazlar birikir. Hayvanların karnının sol tarafı, şiddetli vakalarda ise iki tarafı şişer. Hayvanlarda yem yememe, sancı belirtileri, huzursuzluk, terleme, inleme, sık dışkılama isteği gibi belirtiler görülür. Gazın dışarı çıkarılması için klinik tedavi gerekir.

Alkaloz: Protein içeren yemlerle hayvanların tek yönlü beslenmeleri veyahut yemlerinde karbonhidrat eksikliği,  çürümüş yem maddelerinin yedirilmesi, temiz olmayan suların içilmesi ile de ortaya çıkabilir. İştah kaybı, işkembe hareketlerinin durması, ishal, tekrarlayan şişlikler, gebe kalmada zorluklar gibi klinik belirtiler görülebilir. Yemlerinin değiştirilmesi ve karbonhidrat kaynağı ilavesi  hastalığı önlemede etkilidir.

Her türlü hayvan hastalığından şüphe ettiğinizde mutlaka veteriner hekime haber vermeyi ihmal etmeyiniz. Unutmayın ki sizin önem vermediğiniz bir hastalık belirtisi çiftliğinizde büyük ekonomik kayıplara yol açabilir.

Sürü sağlığı açısından her yıl mutlaka hayvanlarınızda verimi etkileyen ve yavru atmaya sebep olan hastalıkların olup olmadığını  kan ve süt muayeneleri ile kontrol ettiriniz.

Satın aldığınız hayvanları sürüye katmadan önce ayrı bir bölmede 5-7 gün gözlem altında tutunuz.

Sürü sağlığı ve yetiştiriciliği açısından  iyi hazırlanmış bir sürü sağlığı ve yönetimi programını ihmal etmeden ve aynen uygulayınız.

Yavru atma hastalıklarına karşı tedbirleri, atıklar başladığı zaman değil, daha hayvanları tohumlamadan önce düşününüz.

Sürü sağlığı açısından  işletmenizi  bir Veteriner Hekimin  kontrolunda bulundurunuz. 

Sonuç olarak; unutmayınız ki asıl amaç hasta hayvanları tedavi etmek değil, onların hastalanmalarını önlemektir. Sağlık koruma için yapacağınız harcamalar, hastaları tedavi etmek için yapacağınız harcamadan çok daha az olacaktır.

Hayvanların besin maddesi ihtiyaçlarını karşılamak üzere; yaş, kuru, tane veya silaj olarak yedirilen bitkilere yem bitkisi adı verilir. Çiftlik hayvanlarının besin ihtiyaçlarını karşılamanın en ekonomik yolu otlarla beslemektir. Unutulmamalıdır ki kendi yemini üretmeyen hayvancılık işletmeleri karlı olamaz.

Yem bitkileri tarımı, diğer tarla bitkilerinden farklı uygulamalar gerektiren bir tarım koludur. Çünkü yem bitkileri birim alana çok sık ekilmekte ve bu bitkilerin yaprak, sap ve yumru gibi kısımları üretilmeye çalışılmaktadır.

Yem bitkileri tarımının ilk şartı çok iyi bir tohum yatağı hazırlamaktır. Çünkü yonca gibi türlerin tohumları oldukça küçüktür. Eğer iyice ufalanmış, bastırılmış ve düzeltilmiş bir tohum yatağı hazırlanmazsa tarlaya atılan tohumların büyük çoğunluğu çimlenemez.

Yem bitkileri ekimlerini mutlaka mibzer kullanarak yapmamız gerekir. Maalesef ülkemizde yem bitkilerini ekebilecek makineler yaygın olmadığı için serpme ekim yapılmaktadır. Serpme ekimde çok fazla tohum kullanmak gerekir. Atılan tohumları istenilen derinliğe düşürmek ve bitkiler arasındaki mesafeyi  ayarlamak zordur. Bu nedenle serpme ekimler hem masraflı, hem zahmetli hem de kısa ömürlü olur. Mibzer yardımıyla daha verimli ve uzun yıllar kullanılabilen başarılı ekimler yapabiliriz. Bir mibzer ekimdeki tohum tasarrufundan dolayı kısa zamanda masrafını çıkartmaktadır. Örneğin yonca ekimi yapılırken serpme ekimde dekara 6-8 kg tohum kullanmak gerekir, mibzerle ekimlerde ise 1-2 kg tohumla daha başarılı ekimler yapılmaktadır. Mibzerle yapılan ekimlerde korunga için 10 kg, fiğ için 12 kg, silajlık mısır için ise 3-5 kg tohumluk yeterli olmaktadır.

Küçük tohumlu yem bitkilerini ektikten sonra, tarlayı merdane geçirerek mutlaka bastırılmalıyız. Bastırma ile tohumların toprakla teması sağlanmakta ve toprak neminin kaybolması önlenmektedir. Böylece tohumların daha kolay çimlenmesi sağlanır.

Yem bitkileri tarımında en büyük zorluklardan birisi yabancı otlarla mücadeledir. Ne yazık ki üreticilerimiz yabancı otlar için gerekli tedbirleri almamaktadırlar. Bu nedenle büyük masraf ve emeklerle kurulan yem bitkileri tarlalarını kısa sürede yabancı otlar sarmakta, otun verimi ve besleme değeri düşmektedir. Tarlalardan uzun yıllar yüksek verim almak için mutlaka yabancı ot mücadelesi yapılmalıyız. Yabancı otlarla mücadele için yapılacak ilk iş temiz bir tohum yatağı hazırlamaktır. Yem bitkileri fideleri toprak yüzeyine çıktıkları zaman son derece zayıftırlar. Tarlada bulunan yabancı otlarla rekabet edemezler. Bu yüzden tarladaki yabancı otları ekimden önce tamamen yok etmeliyiz. Bitkiler çıktıktan sonra yabancı ot baskını olursa; yolma, koparma, ve biçme gibi yöntemlerle mücadele edebiliriz. Silajlık mısır tarlalarında en az bir defa çapa yapmalıyız. Yabancı otlar için en son çare olarak kimyasal ilaç kullanabiliriz. Özellikle tohuma bırakılan yonca tarlalarında yabancı ot ilacı kullanılmalıdır. Yonca gibi sulu şartlarda ekilen çok yıllık yem bitkilerinde, yabancı ot gelişmesini engellemek için arpa veya buğdayla karışık ekim uygulaması da faydalıdır. Arpa veya buğdayla yapılan karışık ekimler hem ilk yılda tarladan daha fazla ürün alınmasını sağlamakta hem de yabancı otların gelişmesini engellemektedir. Ancak arpa veya buğdayla karışık ekim yaparken, bu bitkilerin tohum miktarlarını azaltmalı ve mümkün olduğu kadar erken biçmeliyiz.

Yem bitkileri yetiştiriciliğinde gübreleme konusunda da önemli hatalar yapılmaktadır. Genellikle yem bitkilerine kimyasal gübre uygulanmamaktadır. Oysa toprak analizleri yapılıp, toprakta eksikliği olan besin elementlerini gübre olarak vermeliyiz. Yonca ve korunga gibi baklagil yem bitkilerine azotlu gübreleri az miktarda ve sadece ekim yılında, fosforlu gübreleri ise her yıl uygulanmalıyız. Yonca tarlalarına ikinci yıldan itibaren çiftlik gübresi verilmesi bir başka yanlış uygulamadır. Çiftlik gübresi verilecekse ekimden önce, tohum yatağı hazırlanırken vermeliyiz. Daha sonraki yıllarda verilen çiftlik gübresi yoncanın kesilmesine ve tarlayı yabancı otların istila etmesine sebep olur. Silajlık mısırın gübre ihtiyacı yüksektir. Yüksek verim alabilmek için toprak analizlerine göre mutlaka azotlu ve fosforlu gübre uygulamalıyız.

Korunga kıraç şartlarda yetiştirilen bir yem bitkisidir. Ancak yonca gibi bitkiler sulu şartlarda yetiştirilirse bir yılda daha fazla biçim ve daha fazla ürün verirler. Yoncayı biçimden bir hafta önce ve biçimden bir hafta sonra olmak üzere her biçimde en az iki defa sulamalıyız. Sıcak ve kurak olan yaz aylarında ise yonca ve mısır tarlaları haftada bir sulanmalıdır.

Yem bitkilerinde biçim zamanı ot verimini ve otun besleme değerini çok yakından etkileyen önemli bir faktördür. Genellikle üreticiler daha fazla ot verimi almak için yem bitkilerini geç hasat etmektedirler. Biçim zamanı geciktirilince verim bir miktar artar. Fakat gecikme ile birlikte otun besin değeri hızla düşer ve kartlaşan ot hayvanlara daha az yarayışlı olur. Hem verimin hem de besin değerinin yüksek olması için yonca ve korungayı çiçeklenmeye başladığı dönemde biçilmeliyiz. Fiğ gibi yumuşak saplı bitkileri daha yavaş kartlaştıkları için biraz geciktirerek alttaki baklalarının dolduğu dönemde biçebiliriz. Silajlık mısırı ise koçandaki tanelerin süt olum veya hamur olum kıvamına geldiği dönemde hasat etmeliyiz. Yoncayı biçerken toprak seviyesinden değil, en az 5 cm anız yüksekliği kalacak şekilde biçmeliyiz. Böylece yoncanın yeniden büyümesi kolaylaşır, daha sonraki biçimde verimi yükselir. 

Ülkemiz süt sığırı işletmelerinin en önemli sorunlarından biri ahırların yapımıdır. Üreticilerimiz çoğu zaman pahalı damızlık hayvan almakta, beslemeye yeterince özen göstermekte, hastalıklara karşı duyarlı davranmakta, ancak sağlıklı ahır yapımına gerekli özeni göstermemektedir. Halbuki verimli ve sağlıklı hayvanların modern ahırlarda barınma  zorunlulukları vardır. Hayvancılığa barınakların yapımı ile başlanır. Barınak sağlıklı olursa başarı şansı artar. Tersine ilkel ve yanlış yapılırsa sorun üreticinin baş belası olur. Hatalı barınakların sonradan düzeltilmesi çok zor yada imkansızdır. Dolayısıyla ahır, tekniğine uygun olarak inşa ettirilmeli ve uygun özelliklere sahip olmalıdır.

Gelişmiş ülkelerde planlı ve sağlıklı barınak, üreticinin altyapısı, üretimin sigortasıdır. Üretimin düzgün bir biçimde yapılmasının sağlanması ve ucuzlatılmasında ilk düşünülen konu modern barınak yapımıdır. Süt sığırları için planlı ve uygun ahır yapımı oldukça önemlidir. Çünkü işletmenin değerli ve hassas olan hayvanlarını belli bir disiplin altında uzun süreli barındırmak, gerekli olan bir çok işlemi belli bir düzen içerisinde gerçekleştirmek zorunluluğu vardır. Ahır, hayvanların sağlıklı ve yüksek süt verimi sağlayacağı, yem dağıtımı, gübre temizliği, sağım ve diğer bakım işlerinin kolaylıkla yürütülebileceği bir mekan olup, süt sığırı işletmelerinin can damarıdır. Bu nedenle, ahırların planlanmasına büyük özen gösterilmelidir. Ahır planlaması denilince sadece sağılır ineklerin barınacağı yapı düşünülmemelidir. İşletme bir bütün olarak ele alınmalı sağılır inek ahırı yanında, buzağı, dana, düve ve kuru ineklerin barınacağı ahırlar ile ot, silaj, katı-sıvı gübre depoları, çeşitli koruma yapıları işletme sahibi yada çalışacak işçinin barınacağı evin de birlikte düşünülmesi gerekir.

1. Barınacak hayvanların temiz hava, sıcaklık ve nem gibi çevre isteklerinin en iyi biçimde karşılamasına,

2. Hayvanların yaşam tarzına ve davranışlarına uygun olmasına,

3. Ahır içerisinde esas olan yemleme sağım, gübre temizliği ile diğer bakım işlerine yönelik işlerin kolayca yapılmasına ve işgücü gereksinimin en aza indirilmesine,

4. Ahır ve elemanlarının yapım maliyetinin ucuz olmasına,

5. Ahır içerisinde sürü yönetiminin kolay yapılmasına,

6. Ahır tipinin mekanizasyon ve teknoloji uygulamasına yatkın olmasına özen gösterilmelidir.

1.Ahırlarda durakların uygun ölçülerde olması,

2.Ahır sistemlerine göre yemlik ve sulukların yeterli ve uygun ölçülerde olması,

3.Sığırlarda önemli problem olan solunum sistemi hastalıklarını azaltmak için ahırın havalandırmasının yeterli olması,

4.Metabolizma hastalıklarını önlemek için özellikle gebeliğin son dönemlerinde serbest gezinecekleri alanların olması,

5.Düşüp kaymalarını, çeşitli ayak hastalıklarını ve mastitisi önlemek için uygun zeminin seçilmesi ve bol altlık bulundurulması,

6.Doğum, buzağı ve karantina bölümlerinin bulunması,

7.Kapılarda eşik bulunmaması,

8.Kapı girişlerinde antiseptik içeren ayak banyolarının bulunması gereklidir.                                            

İklim etmenleri, hayvan organizmasını çeşitli yönlerden etkilediğinden barınakların yapımında önemi büyük olmaktadır. Bu nedenle, bölge iklim koşulları iyice incelenerek hayvan sağlığı ve verimi üzerindeki olumsuz etkileri ekonomik sınırlar içerisinde giderebilecek barınak tipleri üzerinde durulmalıdır. Süt sığırı ahırları, bölgenin iklim koşulları ve işletmecilik anlayışına bağlı olarak 3 farklı tipte planlanabilmektedir:

1.Bağlı duraklı ahırlar

2.Serbest açık ahırlar

3.Serbest duraklı ahırlar

İşletmecilikte başarı iyi bir projelemeye ve kaliteli bir inşaata bağlıdır. Ahır ve ünitelerinin uzmanlarca planlanması ve projelenmesi gerekir. İnekler duraklı ahır tipinde, inek sayısına bağlı olarak düzenlenen duraklarda dinlenirler. Barınakta uygun şartlar sağlanmadan kârlı bir hayvancılık yapılamaz. Kapalı ve bağlı duraklı süt sığırı ahırlarında, yeteri kadar havalandırma ve aydınlatma sağlanamayıp, yem kısıtlı, yanlış ve besleme değeri yönünden yetersiz kalitede verildiğinde, hastalık riski artmakta,  hayvanların verimi düşmekte ve yetiştirici kısa sürede zarar ederek, işletmesini tasfiye etmektedir. Bir hayvanın sağlıklı olabilmesi için öncelikle uygun çevre şartlarının sağlanması gereklidir. Çevre şartlarının uygun olmadığı ortamdaki sığırın verimi azalacağı gibi, hastalıklara yakalanma ihtimali artacaktır. Hayvan verimine etkili olan en önemli çevre koşulları; sıcaklık, bağıl nem, ortam havasının bileşimi, havalandırma kapasitesi, hava akım hızı ve aydınlatmadır.

Sıcaklık, hayvanların fizyolojik etkinlikleri, sağlık ve verimleri ile barınakta çalışan işçilerin sağlığı yönünden en önemli çevre koşuludur. Süt sığırları için çevre sıcaklığı geniş sınırlar içerisinde değişmektedir. Bu sınır, sığırların barındıkları ahırların kapalı ve açık olmasına göre ayrıcalık gösterir. Kapalı ahırlarda 10-15°C arası en uygun sıcaklık değeridir. Zorunlu durumlarda bu değer 7°C'ye kadar inebilir. Daha düşük sıcaklıklar, ahır içerisinde nem yoğunlaşmasını artırması ve uygun olmayan bir çalışma ortamı yaratması nedeniyle istenmez. Sığırların açık ahırlarda barındırılmaları durumunda sıcaklığın 0°C'nin altına düşmesi büyük bir sorun yaratmaz. Ancak, dikkat edilmesi gereken nokta; ani sıcaklık değişimlerinin sığır sağlığı ve verimi üzerine yapacağı olumsuz etkilerle karşılaşılmasıdır. Alıştırmış olmak ve yeterli yem vermek şartıyla –25 dereceye kadar inen ısılarda bile süt sığırlarının verimlerinde önemli bir düşme olmaz, sağlıkları bozulmaz. 25 ⁰C’yi, bilhassa 35 ⁰C’yi geçen sıcaklıklar hayvanları rahatsız etmekte, süt verimi ve sütün yağ oranı düşmektedir.

Aşırı sıcaklarda hayvanları rahatlatıcı önlemler (gölgelik, fanlarla havanın sirkülasyonu, su püskürtme vb.) alınmalıdır. Çoğu yetiştiricinin ahırında olduğu gibi, havasız, pis kokulu, nemli ve aşırı sıcak ahırlarda hayvanları tutmak, onlara eziyet olup, sağlıklarını  sürdürmelerine ve verimli olmalarına imkan yoktur.

Yüksek sıcaklık ve bağıl nem hayvanlarda yem yeme isteğini azaltacağından hayvan veriminde büyük oranda düşüşler kaydedilecektir. İyi bir havalandırma sisteminin kurulması, gerektiğinde soğutma sistemiyle ortam sıcaklığının düşürülmesi ve iyi bir yapı yalıtımıyla bu sorun giderilebilir.

Ahırlarda uygun çevre koşulunun sağlanmasında, yapı elemanlarından kaybolan ısı miktarını azaltıcı önlemlerin yanında, yeterli havalandırma yapılması zorunludur. Havalandırma ile barınak içerisinde bulunan sıcak ve kirli hava dışarı atılmakta, hayvanların yaşam ve verimini sürdürebilmesi için gerekli oksijen sağlanmakta ve zararlı gazlar, istenmeyen kokular ve havada bulunan zararlılar uzaklaştırılabilmektedir. Ayrıca, nem düzeyi de ayarlanabilmektedir. Ahır havadar ve aydınlık olmalı, kesinlikle hava cereyanı olmamalıdır.

Ahırlarda sağlanması gereken iklim koşullarından bir diğeri de ışıklamalıdır. Aydınlatma doğal yada yapay yoldan gerçekleştirilebilir. Aydınlatma ile yemleme ve iş kolaylığının sağlanması amaçlanır. Doğal ışıktan yararlanmak için ahır duvarlarına eşit aralıklarla pencereler yerleştirilir. Doğal aydınlatmada pencere yüzeyinin hesabında bölgenin iklim koşulları dikkate alınmalıdır. Çoğunlukla ahır tabanının 1/15-1/20'si genişliğindeki pencere yüzeyi yeterli aydınlatmayı sağlar. Soğuk bölgelerde bu oran 1/25'e kadar düşürülebilir. Yapay aydınlatmada elektrik ampulleri ve flouresans lambalar kullanılmaktadır. Yapay aydınlatmada 100 lux'lük bir ışık şiddeti yeterli kabul edilir. Bunun için ahır tabanının 1 m²'sine 25-30 watt'lık ışık kaynağı önerilir.

Süt sığırcılığı işletmelerinde verimli ve sağlıklı bir üretim için gübrenin günlük olarak ahırdan uzaklaştırılması gerekir. Ahır tabanı mümkün olabildiğince temiz ve kuru olmalıdır. Gübre katı, sıvı yada karışık bir şekilde temizlenebilir. Bu, ahır sistemi ve taban düzenlemesi ve gübre işletim sistemiyle yakından ilgilidir. Aşırı yumuşak veya aşırı sert tabanlardan kaçınılmalıdır. Gübre temizliğinde 3 farklı sistem yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlar; traktör ve mekanik küreyicilerle, ızgara tabanlı zeminde ve basınçlı su uygulaması ile yapılan temizlemelerdir. Ahır, özellikle doğum yerleri ve buzağı bölmeleri sürekli temiz tutulmalıdır.

 

 

 

 

 

 

---